Thursday, March 28, 2024

A po shikojmë kufomën e JCPOA?

iran nuclear talks viennaBisedimet bërthamore të Iranit në Vjenë [Foto e Dosjes]

Programi bërthamor i Iranit po “ecën përpara” dhe Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike ka shikueshmëri shumë të kufizuar për atë që po ndodh, tha shefi i IAEA Rafael Grossi në një intervistë me gazetën spanjolle El Pais më 22 korrik. Këto komente janë përshkruar nga analistët si një ngrohjes rreth shndërrimit të Teheranit në një shtet të pragut bërthamor në të ardhmen e afërt. Wall Street Journal publikoi një artikull më 25 korrik të titulluar “Vdekja konvulsive e marrëveshjes bërthamore të Iranit”.

Gjatë gjithë kohës, pretendimet e bëra nga Teherani paraqesin një pamje krejtësisht të ndryshme. Rruga është e hapur për një marrëveshje në të ardhmen e afërt,- tha zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme të Teheranit në konferencën për shtyp më 20 korrik. “Nëse pala e kundërt vepron me logjikë dhe arsye, negociatat mund të çojnë në rezultate,”- tha Presidenti i regjimit iranian Ebrahim Raisi më 26 korrik.

Natyra e saktë e këtyre dy këndvështrimeve të ndryshme mund të konkludohet nga pozicioni i fundit i shefit të politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell dhe komenti i tij në Financial Times, më 26 korrik. Kam arritur në përfundimin se hapësira për kompromise të tjera të rëndësishme është ezauruar -, theksoi ai.

Gazetat në Iran, si e përditshmja shtetërore Hamdeli, po botojnë gjithashtu artikuj që përshkruajnë se “drita e marrëveshjes bërthamore është më e zbehtë se kurrë”, sipas një artikulli të botuar më 22 korrik. “Nuk ka asnjë motiv për të ringjallur JCPOA ”, thuhet në një artikull në të përditshmen shtetërore Setareyeh-Sobh më 25 korrik, duke iu referuar marrëveshjes bërthamore të vitit 2015 me akronimin e saj zyrtar, Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit. Para kësaj, gazetat e lidhura me udhëheqësin suprem të regjimit Ali Khamenei, duke përfshirë Kayhan dhe Vatan-e Emruz, kanë përshkruar prej kohësh përpjekjet për të ringjallur JCPOA si të padobishme dhe e konsiderojnë marrëveshjen si një kufomë të kalbur.

Pyetja është kur palët përkatëse flasin për “shkatërrimin e JCPOA” dhe mundësisë që po i vjen fundi për një kompromis, pse jemi dëshmitarë të sinjaleve pozitive nga vetë Raisi dhe Ministria e Jashtme e regjimit?

Përgjigja mund të gjendet në pasojat e pakëndshme të pranimit të dështimit të tyre, të theksuara në një artikull të botuar në të përditshmen shtetërore Resalat më 25 korrik: “Irani nuk është në gjendje të pranojë përgjegjësinë, peshën dhe çmimin e negociatave bërthamore, duke cuar ne një dështim zyrtar dhe nje mosringjallje te JCPOA… Shpallja e përfundimit zyrtar të bisedimeve bërthamore dhe vdekja e JCPOA do të rezultojë në një status shpërthyes brenda Iranit. Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë dhe të menjëhershëm në kushtet ekonomike të vendit, kushtet e jetesës së njerëzve dhe inflacionin e shfrenuar, ai do të ketë një ndikim të thellë psikologjik në opinionin publik. Dhe më e rëndësishmja nga të gjitha, nuk ka asnjë metodë për të zëvendësuar JCPOA.”

Kjo që vjen nga e përditshmja Resalat, duke marrë parasysh lidhjet e saj të ngushta me elitën në pushtet të regjimit iranian, është domethënëse në vetvete.

Udhëheqësi i Rezistencës iraniane Massoud Rajavi tha në janar 2022: “Tani që Raisi është presidenti i regjimit, në lidhje me dosjen bërthamore, regjimi i mullahëve bën përparime ose pëson pengesa në lojën si macja me miun dhe keshtu JCPOA në 2022 nuk do të ketë nje rezultat kuptimplote. Rezultati do të shihet në protesta dhe kryengritje të mëtejshme.”